Bàn về nước tiểu

Bàn về nước tiểu

Nước tiểu của bạn “có khỏe” trong mấy ngày gần đây không?

Ai biết mà nói! Câu hỏi ít ai hỏi mà cũng ít ai có thể trả lời cho thỏa đáng.

Tuy nhiên, bạn nên tự hỏi lòng mình thường xuyên về chất lượng lẫn thể tích nước tiểu mà cơ thể bạn đào thải ra mỗi ngày. Nếu nói rằng đôi mắt là cửa sổ của linh hồn, thì nước tiểu chính là cửa sổ đi vào lòng cơ thể của mỗi người.

Làm sao biết được, tiểu bao nhiêu thì đủ, bao nhiêu là nhiều và bấy nhiêu là ít?

Thông thường hai trái thận của bạn ngoài việc lọc máu để gạn bỏ chất dơ, còn đóng vai trò điều chỉnh lượng nước và áp suất máu trong cơ thể được cân bằng. Khi dư nước thì thận sẽ thải ra nhiều nước tiểu còn lúc thiếu thì thận sẽ tìm cách hút nước, recycle trở lại. Màu của nước tiểu phản ánh trữ lượng nước trong cơ thể của bạn xem có bị hạn hán hay không, nhất là trong những ngày gió nóng của mùa Hè. Nước tiểu lành mạnh có đượm chút sắc vàng nhạt do những chất cặn do cơ thể thải ra, hòa tan trong đó. Đại khái như khi bạn pha nước đá chanh lemonade, khi ít nước thì màu sẽ đậm hơn, khi nước tiểu có màu vàng đậm có nghĩa là cơ thể bạn đang thiếu nước.

Một số trường hợp, cơ thể bị mất khả năng điều chỉnh nồng độ nước gọi là bệnh diabetes insipidus hay khi bị bệnh tiểu đường, trái thận sẽ thải nước ra nhiều hơn thể tích được giữ lại, bệnh nhân sẽ đi tiểu liên tục không ngừng, lúc nào cũng thấy khát nước và cơ thể rất mệt mỏi. Ngược lại một số người khác lại không tiểu ra giọt nào trong khi cơ thể bị phù thủng là do thận suy hay hư lá gan lây lan qua thận.

Không nên nhầm lẫn với những trường hợp bất thường tạm thời của hệ thống tiểu. Đàn ông bị lớn nhiếp hộ tuyến nhất là người cao tuổi có thể đi tiểu khó khăn hơn và vòi… nước ra không được mạnh cho lắm. Đàn bà khi mới cấn thai có thể đi tiểu nhiều, nhất là tiểu đêm do hormone thay đổi. Phụ nữ lớn tuổi có thể bị sa bọng đái hay sa tử cung gây ra chứng són tiểu. Nếu bị tiểu gắt, quặn đau và phải rặn mới ra được nước tiểu là có thể bị nhiễm trùng đường tiểu.

Bằng cách quan sát màu của nước tiểu, ngoài màu vàng nhạt, bạn cũng có thể biết khi cần phải tham khảo bác sĩ. Nước tiểu đổi màu có thể chỉ vì thuốc men đang uống hay một số thức ăn nhưng cũng có thể trầm trọng hơn như bị nhiễm trùng hay bị ung thư chẳng hạn.

Khi bạn thấy nước tiểu có màu hồng hay đỏ thì nên quan tâm. Phụ nữ đang khi hành kinh có thể thấy máu trộn với nước tiểu, nhưng trong những thời gian khác của chu kỳ kinh nguyệt, phải lưu ý và gọi cho bác sĩ ngay. Đa số trường hợp có máu trong nước tiểu là do bị sạn thận hay bị nhiễm trùng đường tiểu. Nếu màu nước tiểu ngả màu sậm như Cola Cola là dấu hiệu của máu bầm trong đường tiểu do bướu ung thư hay sạn thận, hoặc bị chấn thương hai quả thận, hay chấn thương toàn bộ cơ thể như sau tai nạn xe cộ chẳng hạn.

Đau gan cũng có thể làm cho ra máu màu nâu. Tuy nhiên một số trái cây rau cải như blackberries hay một số thuốc xổ, nhuận trường cũng làm cho nước tiểu có màu hồng hay màu đỏ. Một số thuốc trị đau khi bị đi tiểu buốt do nhiễm trùng đường tiểu cũng làm cho nước tiểu biến thành màu cam, xanh lơ, tím, hay xanh lá cây.

Trong mọi trường hợp khi nước tiểu bị đục, nguyên nhân có thể bị nhiễm trùng đường tiểu hay những bệnh khác quan trọng hơn.

Sau màu sắc, chúng ta cần lưu ý tới mùi của nước tiểu. Nước tiểu có mùi vị ngọt là do bị bệnh tiểu đường hay một số chứng bệnh không tiêu thụ được amino acid có trong đồ ăn. Đa số chúng ta không ngửi được mùi măng tây trong nước tiểu, nhưng một số người với gene di truyền đặc biệt có thể ngửi được mùi tanh này.

Thử nghiệm nước tiểu có thể cho biết rất nhiều điều về sức khỏe của bạn. Hơn 6,000 năm trước các bác sĩ thời xưa đã biết thử nước tiểu hay soi bọng đái của bệnh nhân. Bác sĩ thời xưa ấy có khi bảo bệnh nhân tiểu lên đất sét, hay có lúc phải… nếm nước tiểu để định bệnh. Một cách thử nghiệm may mắn thay, không cần phải làm nữa.

Ngày nay, nhờ những thử nghiệm rất thường tình như chấm một cái que (dipstick) vào nước tiểu (thay vì phải nếm!) bác sĩ có thể biết gần hết những thay đổi quan trọng trong nước tiểu. Để biết được bạn có vấn đề với hệ thống tiểu tiện, có khi bạn phải hứng nước tiểu trong vòng 24 tiếng đồng hồ để xác nghiệm chất lượng lẫn thể tích xem nhiều hay ít để xem bệnh nhân có bị suy thoái thận hay không. Khi có vấn đề bác sĩ sẽ soi ống dẫn tiểu và bọng đái.

Tóm lại, nên để ý đến màu và mùi của nước tiểu đi đôi với những dấu hiệu bất thường khi đi tiểu và tham khảo với bác sĩ khi có dấu hiệu cần quan tâm.

BS. Hồ Ngọc Minh

Trị bệnh bằng nước tiểu

Thính giả Phan Văn Lộc, ở Nha Trang, Việt Nam, gởi thư đến câu hỏi như sau:

"Kính gởi Bác sĩ Hồ Văn Hiền,

Tôi thường xuyên nghe và đọc các bài của Bác sĩ trong chương trình của VOA. Tôi luôn tâm đắc với cách làm việc và kiến thức uyên bác của Bác sĩ.

Cũng là một người trong nghề, có một vấn đề đã canh cánh tôi suốt nhiều năm qua mà "chưa biết giải tỏa cùng ai." Nhiều lần định hỏi Bác sĩ nhưng vì lý do nầy hay lý do khác lại thôi. Nay tôi mạnh dạn nêu lên đây mong Bác sĩ giúp đỡ.

Trong quá trình theo dõi bệnh nhân thuộc nhóm miễn dịch như: hen suyễn, urticaria... theo tôi biết chỉ điều trị triệu chứng và kéo dài suốt đời.
Hơn 10 năm qua tôi đã cho 2 nhóm bệnh nhân trên: Mỗi buỗi sáng uống 1 ly chanh đường pha 1 muỗng cặn lắng nước tiểu của chính bệnh nhân. Uống liên tục trong 4 tháng/năm, có thể lặp lại năm sau, điểm khởi đầu sớm hơn lần trước 4 tháng, nếu chưa thấy thuyên giảm. Với suy nghĩ rằng chanh đường giúp tăng sức đề kháng và cặn lắng nước tiểu có chứa nhiều chất độc do cơ thể thải ra giúp cơ thể tạo ra một số kháng thể nhất định. Tất cả những suy nghĩ trên của tôi đều mang cảm tính, thiếu cơ sở khoa học. Tuy nhiên với nhiệt tình với người bệnh và nhất là nghĩ rằng cũng vô hại nên tôi đã áp dụng. Qua theo dõi tôi thấy kết quả khá hấp dẫn. Nhưng nỗi băn khoăn lớn nhất vẫn là phương pháp nghiên cứu và luận chứng khoa khọc. Do trình độ hiểu biết về miễn dịch học nhất là việc tạo miễn dịch qua đường uống đối với các hóa chất còn rất yếu, nên tôi rất phân vân không biết nói cùng ai. Nay biết Bác sĩ là người say mê nghiên cứu khoa hoc, đọc nhiều và nghiên cứu sâu nhiều vấn đề, nên tôi xin ý kiến của Bác sĩ về vấn đề trên.

Tôi xin cảm ơn!”

Bác sĩ Hồ Văn Hiền góp ý:

Tôi xin hồi âm thư của vị thính giả trong ngành y tế muốn bàn về phương pháp trị liệu bằng nước tiểu (urine therapy.) Tôi không dùng từ trả lời vì theo như trong thư, người viết đã nhiều kinh nghiệm thực hành trong lãnh vực này. Do đó chỉ xin góp ý vài điểm để chúng ta học hỏi thêm về một phương pháp "y khoa lề trái này" (alternative medicine.)

Trên vị trí bác sĩ hành nghề ở Mỹ, bằng hành nghề chỉ cho phép bác sĩ được thực hành y khoa theo những "chuẩn mực cộng đồng" (community standards) và trong giới hạn của các chuần mực đó mà thôi. Nếu đi ra ngoài và kết quả không tốt hoặc bệnh nhân than phiền, người hành nghề y khoa khó bảo vệ cách chữa trị của mình nếu đại đa số các chuyên gia ra làm chứng đều không đồng ý với mình.
Ở Mỹ, cũng như nhiều nước khác mà tôi được tham khảo, trị liệu bằng nước tiểu (urine therapy) không được y giới công nhận là có giá trị vì không có bằng chứng, khảo cứu chứng minh.

Cách đây hơn 20 năm, một bác sĩ chuyên khoa dị ứng và miễn nhiễm (allergy and immunology) ở California cũng gặp khó khăn vì dùng nước tiểu bệnh nhân để chữa dị ứng, mặc dù nhiều bệnh nhân "công nhận" là ông chữa kết quả tốt trong những ca gần như không trị được.
Ông bác sĩ này cho bệnh nhân nhịn uống nước trong chừng 12 giờ. Đến giờ thứ 9, bệnh nhân được tiếp cận với chất gây dị ứng (kháng nguyên, antigen, allergen), 3 giờ sau đó, lấy nước tiểu. Theo thuyết của bs này, trong nước tiểu đó có những kháng thể chống lại các kháng nguyên trên. Ông “lọc” mẫu nước tiểu và cho là mỉnh gạn được các kháng thể và chích chất gạn lọc đó vào bệnh nhân. Một loạt chích như vậy, bệnh nhân trả chừng 500 đô la Mỹ.

Nên nhớ cách giải thích của bác sĩ trên về các tác dụng kháng thể trong nước tiểu [sản xuất ra sau khi tiếp xúc với kháng nguyên] không được chứng minh bằng một nghiên cứu khoa học nào từng được công bố. Uỷ ban Y tế California (Board of Medicine) buộc tội ông "đi quá xa các chuẩn mực cộng đồng" y tế California, cơ quan DEA (kiểm soát thuốc) điều tra ông và ông bị đe dọa rút bằng hành nghề. Theo bác sĩ này, thì tiểu bang đã hành sử như vậy do "chính trị nhiều hơn là do khoa học." Hai mươi mấy năm qua, tôi không thấy một trường hợp nào nêu lại vấn đề này, và không biết câu chuyện trên ngã ngũ như thế nào.(1)

Ví dụ này cho thấy, trị liệu pháp dùng nước tiểu gây thật nhiều tranh cãi, gây nhiều cảm tính trong mỗi người, và hiện nay theo như tôi biết chưa có khảo cứu nào có kiểm chứng, (randomized, controlled study) để chúng ta áp dụng theo nguyên tắc y khoa thực chứng (evidence medicine.)

Tuy nhiên, trước khi được chứng minh là đúng, biết bao nhiêu lý thuyết thực hành đều đã từng bị nghi ngờ, có khi khi khinh thường nữa, và xếp bên lề trái. Ngoài ra, nhiều chuyện y khoa thực hành mới xem qua thì rất "ghê gớm"; ví dụ trong một số bệnh ruột nhiễm trùng Clostridium difficile (CDI) nặng không có kháng sinh để chữa người ta phải cho bệnh nhân "nuốt phân", hoặc bơm vào ruột già, mà tên thuật ngữ y khoa gọi là "fecal transplant" để tái thiết lập "flora"("hệ thực vật) trong ruột già gồm những vi khuẩn bình thường thân thiện cho sức khoẻ người bệnh..

1.    Nước tiểu từng được dùng để chữa bệnh từ thời cổ đại, Tây phương cũng như Đông phương. Ở La mã ngày xưa, chính quyền còn thu thuế trên nước tiểu được thu thập từ các nhà tiểu tiện công cộng.

2.    Dùng nước tiểu của chính người bệnh để chữa bệnh cho người đó gọi là autogenous urine therapy (auto: tự mình, “genous” =sinh ra, urine= nước tiểu, therapy= trị liệu.)

3.    Gần đây hơn, năm 1978, cựu thủ tướng Ấn Độ Morarji Desai tiết lộ trên TV Mỹ rằng ông uống nước tiểu mình để chữa bệnh, và cho rằng nước tiểu là một phương thuốc rẻ tiền cho người Ấn thiếu thốn thuốc men và nghèo. Ấn Độ giáo mô tả nước tiểu là "nước tinh khiết", và phương pháp dùng nước tiểu để trị bệnh, bảo tồn sức khoẻ gọi là amaroli.

4.    Ngược lại, đạo Hồi xem đấy là "chất độc", ô uế, tối kỵ cho việc hành lễ tôn giáo (theo Bách khoa Wikipedia.)

5.    Cũng theo amaroli, uống nước tiểu lúc sáng sớm trước khi mặt trời mọc giúp tĩnh tâm (meditation) tốt hơn. Người ta giả thuyết cho rằng lúc chừng 2 giờ sáng, tuyến pineal gland não bộ tiết chất melatonin vào máu ở mức cao nhất (giảm tiết melatonin lúc chúng ta thức giậy, thấy ánh sáng), và có thể lúc sáng sớm trước rạng đông, nước tiểu chứa nhiều melatonin, và melatonin giúp người tập yoga tĩnh tâm dễ hơn. Tuyến pineal gland (hay epiphysis) này nhỏ (5-8 mm) hình giống trái thông, nên có tên như vậy (pine=thông; pineal gland = tuyến hình trái thông; Descartes, nhà triết học Pháp thế kỷ thứ 17, cho rằng tuyến này là nơi thể xác và linh hồn gặp nhau, và một số triết gia xem đây là "Con Mắt Thứ Ba" phụ trách sự “soi sáng tâm linh” (spiritual enlightenment.)

6.    Phần đông những bài báo hướng dẫn đều khuyên dùng nước tiểu buổi sáng sớm, giữa dòng (midstream), và chỉ dùng lượng rất nhỏ thôi.

7.    Trong y học hiện đại, có hai thuốc đắt tiền và quan trọng được trích ra từ nước tiểu: Premarin (hormon nữ) lấy từ nước tiểu ngựa mang thai, và urokinase, thuốc làm tan các cục máu đông trong tĩnh mạch, để làm máu lưu thông lại; urokinase được khám phá năm 1947, trích ra từ nước tiểu người.

8.    Nước tiểu chứa chừng 95% nước, và phần còn lại gồm những chất khoáng, điện giải, hormone, các chẩt amino acid, các vitamin C, biotin, riboflavin, B6, B12, các kim loại như Fe, Zinc, các chất có hoạt tính trên hệ thần kinh như serotonin, epinephrine, tất nhiên là ở liều lượng rất nhỏ.

9.    Nói chung, nước tiểu là một sản phẩm lọc máu, cơ thể thải ra phần dư thừa. Cho nên trừ trường hợp cơ thể bị nhiễm độc, hay nhiễm trùng, người ta không xem nước tiểu là một chất độc (not toxic.)(2)

10.    Trong trường hợp chích vào da, một trong những lo ngại có thể xảy ra (tuy chưa ai chứng minh là có xảy ra), là kháng nguyên từ thận người bệnh nếu tồn tại trong nước tiểu, sau khi được chích vào chính người đó, có thể làm cơ thể sản xuất ra những kháng thể chống lại chính thận của người đó (autoantibodies).

Riêng về bệnh dị ứng, ngoài thuyết các kháng thể của ông bs California nói trên, nhiều sách báo của alternative medicine nói về giả thuyết là nước tiểu chứa chất gọi là proteose có khả năng tăng đề kháng cơ thể (3). Theo những người đề ra thuyết này proteose lấy từ nước tiểu mới là kháng nguyên allergen trung thực đối với người bệnh vì nó đã từng đi qua cơ thể của người bệnh, do đó tốt hơn các kháng nguyên lấy từ ngoài trong việc kích thích hệ miễn nhiễm (ví dụ lấy phấn bông, bột trứng chích cho người dị ứng như trong cách chữa dị ứng thông thường).

Ở Mỹ, có một trường phái y học "lề trái" gọi là homeotherapy, nguyên tắc tương tự như " dùng độc trị độc." Theo luật "Law of Similars"(định luật các chất tương tự), họ dùng chất hay nhân tố gây ra một bệnh nào đó ở một liểu lượng cực nhỏ (ví dụ pha thật loãng nhiều lần) để kích thích hệ miễn nhiễm người đó cho mạnh thêm. Urine therapy cũng được dùng trong homeopathy. (homeo=giống nhau, pathy= bệnh; trường phái này xuất phát từ Đức, do BS Hahnemann [1755-1843], có nghĩa là trước thời phát triển y học khoa học hiện đại).

Tuy nhiên hiện nay người ta nghĩ rằng dị ứng không phải là do người bệnh thiếu đề kháng với một chất nào đó, mà là kết quả của một loại đề kháng không theo lối thông thường, sinh ra các kháng thể IgE. Hơn nữa chất proteose này chưa được chứng minh.

Nếu nghe theo một số những người hâm mộ trị liệu pháp này, thì họ tin rằng nước tiểu là một loại thần dược giải quyết mọi thứ từ ung thư, lao, dị ứng, mệt mõi mạn tính, vv... một thứ quá tốt đẹp để có thật (too good to be true), nhất là từ nơi người bệnh thải ra.

Không phải bệnh dị ứng nào cũng kéo dài suốt đời. Trẻ em bị dị ứng nhiều hơn người lớn vì với thời gian, một số trường hợp đáng kể sẽ không còn phản ứng như trước, hoặc phản ứng nhưng nhẹ hơn trước với kháng nguyên nào đó, hiện tương gọi là tolerance (khoan dung, dung dưỡng.) Ngoài ra bác sĩ chuyên về dị ứng có thể dùng các chất kháng nguyên lượng nhỏ chích nhiều lần, với liều gia tăng dưới da bệnh nhân (allergy shots, immunotherapy.) Hiện nay, người ta đang nghiên cứu nhiều về "oral immunotherapy", chữa dị ứng "miễn nhiễm liệu pháp" qua đường miệng, khỏi phải chích.

Tôi chỉ xin đóng góp với vị thính giả vài kiến thức thú vị về loại trị liệu tuy cổ xưa nhưng lại còn đang tranh cãi hiện nay.

Trên thực tế, xin nhắc lại trị liệu dùng nước tiểu không được giới y khoa Mỹ công nhận, mặc dù trên internet có rất nhiều ngừoi làm chứng cho phương pháp này. Những điều nói trong câu chuyện hôm nay hoàn toàn có tính cách thông tin. Xin nhắc lại, không nên tự mình làm thử cho mình hay cho người khác.

Bác sĩ Hồ Văn Hiền

Chứng tiểu đêm ở người già

Trong chương trình hôm nay, bác sĩ Hiền giải đáp thắc mắc của thính giả Phạm Hạnh, hiện cư ngụ tại bang Maryland, Hoa Kỳ, về chứng đi tiểu đêm ở người già.

Người lớn tuổi thường bị mất ngủ, lý do thường gặp nhất là phải đi tiểu nhiều ban đêm. Ngoài việc gây rối loạn giấc ngủ, bệnh nhân sáng sớm mệt mỏi, không nghỉ ngơi đầy đủ, nguy cơ té và có thể gẫy xương có thể là những chuyện nguy hiểm đi kèm theo chứng tiểu đêm.

Bệnh nhân đàn ông có thể có những triệu chứng kèm theo làm cho bác sĩ nghĩ đến những nguyên nhân ở đường tiểu phía dưới (lower urinary tract): như ban ngày đi tiểu liên miên (urinary frequency, (trên 8 lần/ngày)), dòng nước tiểu yếu, cần đi tiểu ngay (urgency), hay són tiểu (urinary incontinence).

Nguyên nhân chúng ta thường nghe đến là tuyến tiền liệt phì đại lành tính (benign prostate hypertrophy) (không phải ung thư) làm đường thoát ra của nước tiểu bị nhỏ lại và tiểu không thông, chia làm nhiều lần, do đó bác sĩ của vị thính giả đặt câu hỏi khuyên bệnh nhân đi mổ cắt tuyến tiền liệt. Phụ nữ có thể đi tiểu nhiều lần hơn lúc lớn tuổi, hoặc do kết quả sinh đẻ, hoặc do thói quen phụ nữ hay đi tiểu.

Vài ý niệm về cơ thể học:

 

Chúng ta có hai trái thận (kidney, Fr: rein) hai bên, phía sau và phía trên bụng. Hai thận lọc máu và bài tiết nước tiểu, đi xuống hai ống niệu quản (ureter), vào bọng đái (bladder) nằm giữa, phía dưới bụng. Bọng đái người lớn có nước tiểu chừng 300ml thì mắc tiểu, nếu bộ óc cho phép “mở cửa” thì nước tiểu thoát ra niệu đạo (tiểu tiện), nếu nín thêm bọng đái có thể chứa đến 600ml là tối đa.

Tuyến tiền liệt (prostate) là một tuyến ngoại tiết của bộ phận sinh dục nam, tuy nhiên gần đây người ta cũng đặt tên lại cho một số tuyến tương tự ở phái nữ là tuyến tiền liệt nữ (female prostate).

Ở phái nam, tuyến nằm dưới và nằm ngay trước ngõ nước tiểu đi ra của bàng quang (bọng đái, bladder), từ đó được đặt tên khoa học là prostate, có nghĩa là “đứng [pro] trước [stat], giữ cửa”, từ tiếng Việt tiền liệt cũng theo nghĩa đó. Trước đây, chúng ta còn gọi là “nhiếp hộ tuyến”. Tuyến tiết vào tinh dịch một số thành phần giúp nuôi dưỡng các tinh trùng.

Tuyến tiền liệt bao quanh, ôm lấy niệu đạo (urethra) là ống dẫn nước tiểu thoát ra từ bọng đái, nếu tuyến lớn quá (phì đại, hypertrophy), hoặc có ung bướu, tuyến có thể bóp nghẽn đường đi ra của nước tiểu và làm khó tiểu hoặc bí tiểu.

Tuy nhiên, chứng đi tiểu đêm không phải luôn luôn do tuyến tiền liệt, và tôi xin nêu sau đây những tin tức để chúng ta cùng học hỏi. Xin nhắc lại, tôi không có mục đích định bệnh và chữa bệnh trong chương trình y học này, và quý vị cần theo dõi mọi hướng dẫn của bác sĩ quý vị.

 

Sau đây là những lý do khác nhau có thể gây chứng tiểu đêm:

1) Do nước tiểu nhiều lúc ban đêm (nocturnal polyuria):
●    -suy tim
●    -rối loạn chất nội tiết ADH (antidiuretic hormone, hay arginin vasopressin được hypothalamus của não bộ tiết ra) là chất đáng lẽ làm thận giữ lại nước nhiều hơn, làm nước tiểu cô đọng hơn, và thể tích nước tiểu giảm đi lúc ban đêm. Ngược lại ở một số người già có rất ít chất vasopressin này tiết ra ban đêm, nên lượng nước tiểu ban đêm quá nhiều.
●    -nước ứ phần dưới cơ thể (hạ chi), do các tĩnh mạch không hoạt động bình thường, do suy tim, do thiếu protein trong máu, do ăn mặn quá.
●    -uống thuốc lợi tiểu (diuretic) trước khi đi ngủ (ví dụ thuốc loại thiazide trị bệnh cao máu)
●    -ngưng thở (apnea) trong giấc ngủ vì bị đường hô hấp tắc nghẹt (obstructive sleep apnea), thiếu oxy trong máu gây ra áp suất trong động mạch phổi tăng, làm áp suất trong tâm nhĩ phải tăng và gây tác dụng tạo ra nước tiểu nhiều hơn.

Nếu bệnh nhân ngáy to, thỉnh thoảng yên lặng không nghe tiếng thở, nhất là người mập, nên coi chừng có sleep apnea hay không, bằng cách đo polysomnogram (đo tim, nhịp thở, oxy trong hơi thở, não điện đồ cùng một lúc trong khi bệnh nhân ngủ). Nếu cần, dùng CPAP cho apnea (máy tạo nên áp suất dương thường trực trong đường hô hấp trong lúc ngủ.)

2) Bệnh nhân nói chung tạo ra quá nhiều nước tiểu:
- do bệnh tiểu đường (đái tháo đường, diabetes)
- đái tháo nhạt (diabetes insipidus, do tổn thương não bộ, hoặc do thận bị hư /nephrogenic diabetes insipidus)
- uống nước quá nhiều (polydipsia)

 

3) Do thể tích (dung tích, capacity) bọng đái quá nhỏ về đêm:
- hệ thần kinh bọng đái bất thường (neurogenic bladder) không kiểm soát được
- viêm bọng đái (bàng quang)(cystitis)
- ung thư bọng đái, tiền liệt, niệu đạo (cancer of the bladder, prostate, urethra)
- thói quen đi tiểu lúc bọng đái chưa đầy  (~300-600ml)
- “overactive bladder” (OAB) (bọng đái “quá hoạt động”)
- lo âu (anxiety)
- rượu, cafe
- thuốc men:
●    caffeine, theophylline trị thông cuống phổi, thuốc lợi tiểu,
●    thuốc beta blockers (dùng trị bệnh cao huyết áp, làm cơ detrusor bọng đái co lại tăng risk són tiểu), thuốc alpha blocker ( giản nở các sợi cơ cỗ bọng đái), thuốc lợi tiểu (dùng trị bệnh cao huyết áp).
-sạn trong bọng đái

Nói chung, nếu cần nên đến bác sĩ gia đình để tìm xem chính xác nguyên nhân ở đâu, ngoài khả năng do tuyến tiền liệt gây ra. Nếu bác sĩ cho phép, có thể thử những biện pháp thông thường như:

●    Tránh uống nước quá nhiều, nhất là tối, 6h trước khi đi ngủ, ăn trái cây khô trước khi đi ngủ để giảm bớt nước tiểu ban đêm.
●    Tránh cà phê, trà, rượu, bia (la ve) và những thuốc lợi tiểu nếu có thể được.
●    Kê chân lên cao (lúc ngồi, nằm) ban ngày để tránh nước tụ xuống hai chân, mang vớ bó chặt để giảm bởt phù hai chân.
●    Cẩn thận thắp đèn sáng, nếu cần đi khám mắt xem thị lực có tốt không, có bị cườm mắt hay không, để tránh té, tai nạn lúc đi tiểu đêm.

Chúc bệnh nhân may mắn.

Bác sĩ Hồ Văn Hiền

Người cao niên sử dụng computer

Nghiên cứu cho thấy người cao niên sẽ giúp trí nhớ nếu chịu khó lên mạng Internet.

Theo kết quả nghiên cứu được trình bày tại cuộc hội thảo thường niên của Hội Society for Neuroscience thì người cao niên có thể thay đổi tình trạng minh mẫn và tránh được bệnh hay quên ngắn hạn của tuổi già nếu chịu khó làm việc tìm tòi trên Internet.

Một toán chuyên gia của đại học Los Angeles đã “scan” não bộ của 24 cụ cao niên (một nửa là những cụ thường xuyên lên internet còn nửa kia thì không) với mục đích tìm xem Internet tác động ra sao lên não bộ các người già.

Nhóm cao niên “lười lên internet” được chỉ dẫn cách sử dụng máy điện toán căn bản rồi được yêu cầu khi về nhà vào internet trung bình mỗi ngày 7 tiếng trong suốt 2 tuần lễ liên tục. Khi họ quay trở lại, các chuyên gia đã sử dụng máy MRI để “scan” não bộ của họ thì thấy lượng máu đổ dồn nhiều hơn vào các mạch máu nhỏ của não bộ. Có nhiều vùng của não bộ đã được tiếp máu nhiều hơn so với trước khi làm thí nghiệm.

Các nhà khoa học ví não bộ của các cụ cao niên trước đây “lười lên internet” giống như một bộ máy xe hơi được nhấn ga tăng tốc độ chỉ sau 2 tuần lễ “lượn ngang dọc” trên mạng (Net). Các cụ thuộc nhóm này có tuổi trung bình là 66.8 tuổi.

Trước đây não bộ cũa các cụ này sử dụng đến nhiều vùng có liên kết với thị giác, phán xét, nhận thức không gian trong cuộc sống hàng ngày. Sau 2 tuần lễ các cụ đọc tin và làm việc với máy điện toán, các nhà nghiên cứu nhận thấy ngoài các vùng nói trên, những vùng khác trong não bộ của các cụ cũng bừng sáng.

Đặc biệt vùng não gọi là hồi trán (frontal gyrus) phía trước và trung bộ đã được kích động mạnh mẽ. Đó là những vùng được biết là có vai trò quan trọng trong việc ra quyết định, trí nhớ và các giải quyết cấp thời. Chúng có khả năng giúp các cụ cao niên tập trung mạnh mẽ hơn, ít bị đãng trí.

Các nhà khoa học còn nhận thấy là sau cuộc thí nghiệm não bộ của các cụ trước “lười lên internet” nay đã có sức sống giống như não bộ của các cụ thường xuyên sử dụng internet.
Các cụ thuộc nhóm sau này có tuổi bình quân là 62.4 tuổi. Ngoài ra khi yêu cầu nhóm sau này cũng làm các thao tác giống như nhóm thứ nhất, các nhà khoa học nhận thấy là não bộ của họ đã “sử dụng ít sức mạnh hơn”, có vẻ như tại vì não “đã nhận ra các thao tác quen thuộc” khi lên internet và cảm thấy các thao tác đó dễ dàng hơn rất nhiều.

Bác sĩ thần kinh Gary Small, người tham gia vào công cuộc nghiên cứu, nhận định như sau “kết quả cho thấy là những cao niên nào muốn trí nhớ của họ sắc bén trở lại thì không gì hơn là mở “dụng cụ ở trong tầm các ngón tay của họ”. Ông cũng nói có vẻ như xã hội văn minh với nhiều thao tác kỹ thuật phức tạp đã làm trí não con người trẻ lại theo những cách mà “ngay cả khoa học cũng chưa hiểu tường tận”.

(theo LosAngeles Time- HuynhQuang-CaliToDay)

Xử dụng internet có thể giúp chức năng nhận thức của não

Các nhà nghiên cứu tại Đại học UCLA (California) đã chứng tỏ là trong khi bạn sử dụng internet đễ tìm kiếm các thông tin, gởi thư điện tử cho con cháu, mua sách trên mạng… bạn đã gia tăng khả năng nhận thức của não mà không hay biết.

Cho tới nay người ta vẫn thường khuyên các người lớn tuổi nên chơi ô chữ, các trò chơi đố (puzzles), các trò đố vui (quizzes), sodoku… tất cả chỉ với mục đích giữ cho chất xám trong não hoạt động tốt.
Nhưng từ nay trở đi, chúng ta cũng còn có thể khuyến khích các người lớn tuổi nên “bay lượn” trên mạng.

Thật vậy, tạp chí khoa học uy tín American Journal of Geriatric Psychiatry vừa đăng tải một báo cáo của các nhà nghiện cứu thuộc Đại học UCLA cho biết là đối với các cao niên thường xuyên tìm kiếm thông tin trên internet, một số trung tâm chủ yếu trong não cũa họ có chức năng kiểm soát tiến trình quyết định và suy luận phức tạp đã đươc kích thích. Nói một cách cụ thể hơn thì kết quả nghiên cứu trên đây chứng tỏ là các hoạt động tìm kiếm trên mạng có thể đóng góp vào việc kích thích – và ngay cả giúp – các chức năng của não.

Trong thí nghiệm, các nhà nghiên cứu đã quan sát 24 người có tuổi tử 55 tới 76. Phân nửa những người này có thói quen tìm kiếm thông tin trên internet, còn phân nửa kia thì không. Cả hai nhóm đều giống nhau về tuổi tác, trỉnh độ học vấn và phái tính.

Tất cả số người trên đây đều đươc scan não với máy chụp từ trường (RMI) trong khi họ đọc sách hoặc tìm kiếm thông tin trên mạng. Máy RMI ghi các biến đổi trong các mạch não, hay nói rõ hơn máy này dò tìm cường độ phản ứng của các tế bào não bằng cách đo sức chảy của các luồng máu.

Kết quả cho thấy:

- Trong thí nghiệm đọc, não cũa tất cả các cao niên đều hoạt động mạnh, nhất là tại những trung tâm ngôn ngữ, đọc, trí nhớ và thị giác nằm ở các thuỳ thái dương (temporal), thùy đỉnh (parietal) và thùy chẩm (occipital) của não

- Trái lại trong thí nghiệm Internet các nhà nghiên cứu đã phát hiện một sự khác biệt rõ rệt giữa hai nhóm đọc và sử dụng internet. Đó là nếu não của nhóm người đọc sách hoạt động mạnh thì não của nhóm “internet” lại hoạt động mạnh hơn ở các vùng thùy trán (frontal) và thùy thái dương (temporal), cũng như ở các hổi chẫm não (circonvolutions cingulaires) kiểm soát tiến trình quyết định và lý luận phức tạp

Giáo sư Gary Small, trưởng nhóm nghiên cứu nói: “Điều đáng chú ý trong phát hiện của chúng tôi là các hoạt động tìm kiếm thông tin trên mạng đã kích đông các mạch neuron mà việc đọc sách không gây ra được.” Ông nói tiếp “ Một hoạt đông hàng ngày đơn giản như tìm kiếm thông tin trên mạng dường như có thể giúp sư vận hành của não. Điều này chứng tỏ là tuy già người ta vẫn có thể tiếp tục học hỏi“. Giáo sư Gary Small cho biết thêm là nhóm của ông sẽ còn tiếp tục nghiên cứu thêm.

Ngày càng nhiều cao niên sử dụng Intenet

Theo cuộc thăm dò mới đây của CSA (Pháp) thì đã có 46 phần trăm những người trên 50 tuổi sử dụng internet để tiếp xúc với bạn bè người thân, trau dồi kiến thức và quản lý đời sống hàng ngày. Một cuôc thăm dò tương tự tại Hoa kỳ cũng xác nhận là ngày càng có nhiều những người thuộc lứa tuổi 50/60 vào internet. Điều này sẽ tạo một cơ hội tốt đẹp cho ngành thương mại trên internet.

Chỉ cách đây có bốn hay năm năm, phần lớn các cao niên đều không tưởng tượng là một ngày nào đó họ sẽ có thể “bay lượn” trên internet. Tuy nhiên sự phổ biến của internet cao tốc, sự giảm giá cả các dụng cụ điện tử và khiá cạnh “không thể tránh đươc” của kỹ thuật này đã lôi cuốn các người tuổi trên 50 vào mạng lưới điện tử.

Thật vậy theo như cuộc thăm dò mới đây của CSA đã có tới 46 phần trăm người trong lứa tuổi 50/60 sử dụng internet và đa số (80 phần trăm) những người này coi mạng lưới là cửa ngõ đi vào thế giới bên ngoài..

Nói rõ hơn, mạng lưới là một cuốn tự điển bách khoa vĩ đại, một phương tiện kỳ diệu giúp chúng ta chu du khắp nơi trong khi vẫn ngồi nhà. Mạng lưới cũng còn là một trong những phương tiện tốt nhất để giữ liên lạc với gia đình, và nhất là với các cháu nội ngoại đôi khi sinh sống ở tận bên kia nước Pháp hay ngay cả bên kia đại dương. Cụ Monique, 61 tuổi, tâm sự: “Đứa cháu tôi được tham gia chương trình trao đổi sinh viên tại ngoại quốc. Cháu nó mở một trang blog về hành trình của nó nên tôi có thể theo dõi sinh hoạt của nó mà chẳng cần nó phải gọi điện thoại về cho tôi mỗi tuần. Thật là tiện lợi”. Mặt khác cụ Marie, 58 tuổi rất vui mừng khi nhận đươc những bức ảnh đầu tiên của cháu mình chỉ một ngày sau khi đứa cháu ra đời ở cách Paris cả ngàn cây số.

Một cuộc thăm dò khác tại Hoa kỳ do reserchandmarket.com thực hiện đã cho biết là số người trên 60 tuổi sử dụng internet sẽ tăng trong những năm tới và khuynh hướng này sẽ tạo một cơ hội rất lớn cho thị trường thương mại. Cuôc thăm dò cũng cho thấy là trong năm năm nữa, số người cao niên sử dụng internet ít nhất một lần mỗi tháng sẽ tăng từ 58.2 triệu lên tới 63.7 triệu.

Theo cuộc điều tra của grandparents.com, thì hiện nay tại Hoa kỳ đã có tới phân nửa các bậc ông bà sử dụng Internet từ 10 tiếng trở lên mỗi tuần để mua sắm (69%), so sánh giá cả (83%), theo dõi quảng cáo (38%), trao đổi hình ảnh (78%).

Tưởng cũng nên biết là grandparents.com là nguồn thông tin trên mạng chính yếu dành cho các bậc ông bà tại Hoa kỳ. Trang web này tạo phương tiện duy trì các mối liên hệ và thắt chặt tình cảm gia đình. Nội dung trang web này rất phong phú bao gồm các tin tức về hoạt động xã hội, các gợi ý tổ chức du lịch cho cả gia đình hay mua quà tặng cho mọi lứa tuổi… Ngoài ra sự trao đổi liên thế hệ giữa ông bà, cha mẹ, con cái cũng được dễ dàng hơn nhờ vào blog, diễn đàn, hình ảnh và video.

Sau hết, một nghiên cứu do Demos thực hiện tại Anh nhấn mạnh là internet có thể trở thành một yếu tố giao tiếp xã hội hết sức quan trọng đối với người già nhưng hiện nay hãy còn nhiều trở ngại. Các chuyên gia đề nghi cần phải phát triển những thiết bị thích hợp cho người già cũng như tổ chức những lớp dạy dành riêng cho họ vì nếu không một phần lớn số người cao niên sẽ đương nhiên bị gạt bỏ. Hơn nữa, trong những năm tới số dịch vụ được cung cấp chính yếu qua mạng lưới điện tử ngày càng nhiều.