Hành trình 6 tỷ km đến sao chổi của tàu vũ trụ Rosetta
Tàu vũ trụ Rosetta mất 10 năm vượt
qua hành trình hơn 6 tỷ km để đưa robot Philae hạ cánh và nghiên cứu sao
chổi 67P/Churyumov-Gerasimenko.
Tàu thăm dò Giotto của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) là tàu vũ trụ đầu
tiên nghiên cứu sao chổi. Nó bay vào không gian 150 triệu km để nghiên
cứu sao chổi Halley vào năm 1986.
Khi Giotto đang chuẩn bị ra mắt, một nhóm nhỏ các nhà khoa học không
gian thảo luận một nhiệm vụ thậm chí còn tham vọng hơn, đó là nhiệm vụ
về tàu thăm dò sao chổi Rosetta.
Rosetta được lấy tên theo tảng đá Rosetta, di vật thời Ai Cập cổ đại
cho phép các học giả lần đầu tiên giải mã chữ tượng hình. "Ngày
23/5/1985 là ngày sinh của Rosetta," Gerhard Schwehm, người từng tham
gia cuộc họp nói.
Dự án chế tạo tàu thăm dò Rosetta ban đầu có sự tham gia của Cơ quan
Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) và ESA, với mục tiêu hạ cánh lên sao chổi,
lấy 10 kg mẫu vật mang về Trái Đất.
Trên hình là thiết kế gốc của Rosetta. Tuy nhiên, toàn bộ chương trình
và kế hoạch của họ phải thay đổi do sự kiện tàu con thoi Challenger phát
nổ, giết chết 7 phi hành gia ngày 28/1/1986.
Trong hai năm tiếp theo, NASA từ bỏ nhiệm vụ lấy mẫu vì nó không khả
thi. Cuối cùng họ tiến hành chế tạo robot Philae đổ bộ lên sao chổi.
Nhiệm vụ thực sự bắt đầu vào năm 1992. Việc chế tạo một con tàu vũ trụ
cùng với robot thăm dò và các công cụ khoa học rất phức tạp, đầy khó
khăn thử thách.
Thiết kế của tàu vũ trụ phải đảm bảo bắt gặp sao chổi ở đúng nơi, đúng thời điểm, với tốc độ phù hợp.
Rosetta không áp dụng công nghệ "pin hạt nhân" giống như tàu thăm dò
Voyager và Cassini-Huygens. Nó sử dụng những tấm pin năng lượng Mặt Trời
thế hệ mới, do ESA và đối tác sản xuất.
Ngày 2/3/2004, tàu vũ trụ Rosetta được phóng đi tại Guiana, Pháp với sứ
mệnh nghiên cứu sao chổi 67P/Churyumov-Gerasimenko. Nó sẽ bắt đầu một
cuộc hành trình nguy hiểm trong vũ trụ, trải dài 6,4 tỷ km.
Để tiết kiệm nhiên liệu, Rosetta sử dụng lực hấp dẫn của Trái Đất và
sao Hỏa để tăng hoặc giảm vận tốc, đồng thời "ngủ đông "trong thời gian 3
năm.
Nó giúp chúng ta tìm hiểu thêm về các vật liệu, bao gồm hợp chất của
cacbon và nước đã tồn tại trong quá trình hình thành hệ Mặt Trời 4,6 tỷ
năm trước.
Tàu thăm dò Rosetta dần thoát khỏi quỹ đạo của Trái Đất và tiến tới sao
Hỏa đang ở cách Trái Đất khoảng 300 triệu km. Cuối năm 2007, Rosetta
quay trở về gần Trái Đất một lần nữa để lấy đà tăng tốc, đưa nó tới vành
đai tiểu hành tinh giữa sao Hỏa và sao Mộc.
Lúc này hệ thống định vị quang học sẽ kích hoạt, nhằm tránh va chạm với
các tiểu hành tinh. Ngày 8/6/2011, Rosetta chủ động rơi vào trạng thái
ngủ đông trong 31 tháng tiếp theo, do năng lượng Mặt Trời không tạo ra
đủ điện năng hoạt động ở khoảng cách quá xa.
Ngày 20/1/2014, Rosetta nhận tín hiệu kích hoạt trở lại từ Trái Đất, thoát khỏi chế độ ngủ đông.
Hình dáng kỳ lạ của sao chổi 67P/Churyumov-Gerasimenko dần được tiết lộ
khi tàu vũ trụ Rosetta tiến đến gần hơn. Ngày 6/8/2014, Rosetta bay với
vận tốc 55.000km/h trong phạm vi cách sao chổi 100 km.
Ngày 12/11/2014, robot thăm dò Philae hạ cánh xuống sao chổi cách Trái
Đất khoảng 500 triệu km, 7 giờ sau khi tách khỏi tàu vũ trụ Rosetta.
Đây là lần đầu tiên ngành khoa học vũ trụ thế giới đạt được thành tựu
này. Robot thăm dò Philae hoạt động trong 60 giờ, tái lập liên lạc với
vệ tinh Rosetta và gửi dữ liệu về Trái Đất.
Nội dung dữ liệu bao gồm các nghiên cứu về nước của sao chổi, từ
trường, bụi và các thành phần hóa học. Tuy nhiên, sau đó robot thăm dò
Philae bị kẹt trong một vách đá, không thu đủ năng lượng và rơi vào
trạng thái "ngủ đông". Các nhà khoa học đã cố gắng xác định vị trí của
nó nhưng thất bại.
Tối ngày 13/6/2015, trụ sở ESA ở Đức bất ngờ nhận được tín hiệu hoạt
động trở lại từ Philae, với hơn 300 gói dữ liệu truyền về trung tâm.
Philae dự kiến sẽ gửi một lượng lớn dữ liệu mà nó thu thập được trước
khi "ngủ đông" vào năm ngoái, giúp các nhà khoa có cái nhìn sâu sắc hơn
về sao chổi.
Ảnh trên được đăng trên trang mạng Twitter của ESA hôm 13/6, khi Philae "tỉnh giấc."
Robot trên sao chổi bất ngờ hồi sinh sau 7 tháng mất tín hiệu
Robot
thăm dò Philae vừa đột ngột liên lạc trở lại với Cơ quan Vũ trụ châu Âu
(ESA) sau 7 tháng mất tín hiệu, mang lại niềm phấn khích tột bậc cho các
nhà khoa học.
 |
|
Những hình ảnh cuối cùng về robot Philae tháng 11/2014. Ảnh: ESA
|
Các nhà khoa học đã cố gắng xác định vị trí của nó nhưng thất bại. Tuy nhiên, tối ngày 13/6, trụ sở ESA ở Đức bất ngờ nhận được tín hiệu từ Philae, với hơn 300 gói dữ liệu truyền về trung tâm. Các nhà khoa học gọi đó là "lời chào từ vũ trụ."
"Hello ESA Rosetta! Tôi tỉnh rồi! Tôi ngủ trong bao lâu thế?" Philae gọi Rosetta, tàu vũ trụ đã thả nó xuống sao Chổi. "Ồ, ESA Rosetta, đó quả là quãng thời gian dài, đã đến lúc tôi trở lại làm việc rồi." Tàu vũ trụ Rosetta đi vào quỹ đạo sao Chổi 67P Churyumov-Gerasimenko (sao Chổi 67P) từ tháng 8/2014 sau hành trình dài hơn 6 tỷ km trong 10 năm từ Trái Đất.
Nhiều tháng sau khi Philae mất tín hiệu, kỹ sư hệ thống đổ bộ Laurence
O'Rourke cho biết, nó cần khoảng 6 watt điện để tái khởi động, 9 watt để
nhận thông tin và 19 watt để kết nối hai chiều với tàu thăm dò khác.
Các nhà khoa học ESA hy vọng rằng, nếu hứng đủ ánh sáng Mặt Trời, Philae
sẽ hồi sinh.
"Chúng tôi vô cùng mừng rỡ, Philae đã sống sót qua mùa đông dài,"
O'Rouker nói. Các nhà khoa học đang háo hức chờ Philae truyền dữ liệu
xuống. Bộ nhớ của nó có thể chứa đến 8.000 gói dữ liệu và việc phân tích
dữ liệu sẽ cho họ biết chuyện xảy ra trên sao Chổi 67P.
Cú hạ cánh thất bại của Philae tháng 11 năm ngoái khiến nó mắc kẹt vào
vách đá tối và lạnh. Tuy nhiên, điều này tình cờ giúp nó tránh khỏi bị
Mặt Trời đốt cháy khi sao Chổi tiến gần Mặt Trời tháng 8 tới, O'Rouker
cho biết. "Tôi cho rằng, chúng ta sẽ được thấy nhiều hình ảnh tuyệt vời
tại thời điểm đó."
Robot Philae nặng 100 kg, gần như phi trọng lượng trên bề mặt sao
chổi. Nó hạ cánh ở vị trí cách Trái Đất khoảng 500 triệu km, 7 giờ sau
khi tách khỏi tàu vũ trụ Rosetta tháng 11 năm ngoái. Các nhà khoa học hy
vọng, robot Philae sẽ giúp nghiên cứu và tìm hiểu về các vật liệu, bao
gồm hợp chất của cacbon và nước đã tồn tại trong quá trình hình thành hệ
Mặt Trời 4,6 tỷ năm trước.
 |
|
Sao Chổi 67P Churyumov-Gerasimenko chụp từ tàu vũ trụ Rosetta hôm 3/5. Ảnh: ESA
|
Robot thăm dò lần đầu tiên đáp xuống sao chổi
Robot thăm dò Philae của châu Âu hôm qua ghi dấu trong lịch sử khi đáp xuống bề mặt của một sao chổi.
 |
|
Hình ảnh đầu tiên khi robot hạ cánh. Ảnh: AP
|
Robot thăm dò của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) hạ cánh xuống bề mặt sao
chổi 67P/Churyumov-Gerasimenko vào khoảng 16h05 giờ GMT, (tức 23h05 giờ
Hà Nội).
Robot Philae nặng 100 kg, gần như phi trọng lượng trên bề mặt sao
chổi. Nó hạ cánh ở vị trí cách Trái Đất khoảng 500 triệu km, 7 giờ sau
khi tách khỏi tàu vũ trụ Rosetta.
"Thật táo bạo, thật phấn khích, không thể tin được robot thăm dò hạ cánh xuống sao chổi", Jim Green, Giám đốc NASA về Khoa học Hành tinh, thốt lên.
Trong quá trình rơi tự do xuống bề mặt sao chổi, thiết bị giúp
robot neo đậu không hoạt động. Các nhà điều hành đang xem xét khả năng
robot bị đẩy trở lại không gian. "Robot có thể bị đẩy trở
lại. Có thể chúng tôi không hạ cánh một lần mà là hai. Hy vọng chúng tôi
đang ở trên bề mặt sao chổi và tiếp tục công tác thăm dò", Stefan
Ulamec, người phụ trách robot tại Trung tâm Không gian vũ trụ Đức DLR,
nói với phóng viên.
Nếu neo đậu thành công, hoạt động này có thể mở ra nhiều cơ hội nghiên
cứu và tìm hiểu về các vật liệu, bao gồm hợp chất của cacbon và nước đã
tồn tại trong quá trình hình thành hệ Mặt Trời 4,6 tỷ năm trước.
Tàu vũ trụ Rosetta đã đi vào quỹ đạo sao chổi 67P Churyumov-Gerasimenko
từ tháng 8 tới nay sau hành trình dài hơn 6 tỷ km trong 10 năm từ Trái
Đất.
Linh Anh - Khánh Lynh (Video: Reuters)
Robot Philae gửi tín hiệu từ sao chổi về trái đất
Robot
thăm dò Philae đã tái lập liên lạc với vệ tinh Rosetta và gửi dữ liệu về
trái đất sau hai ngày đáp xuống bề mặt một sao chổi.
 |
|
Hình ảnh truyền về ESA do Philae chụp lại trên bề mặt sao chổi hôm
13/11. Một trong ba chân của nó có thể được nhìn thấy trong hình này.
Ảnh: AFP
|
"Philae hiện đã tái lập liên lạc ổn định - dữ liệu viễn trắc và khoa học đang truyền từ bề mặt của sao chổi 67P/Churyumov-Gerasimenko", BBC dẫn thông báo của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) trên Twitter cuối ngày hôm qua.
Sau cú nảy lên khi hạ cánh, các nhà khoa học không xác định được vị trí
chính xác của robot trên sao chổi. Tuy nhiên, theo những bức ảnh vừa
gửi về thì nó đang ở dưới một vách đá.
Thông tin trên đã kết thúc sự chờ đợi căng thẳng của ESA những ngày
qua, có lo ngại pin của Philae sắp cạn kiệt. Ánh sáng mặt trời hạn chế
đã ảnh hưởng đến các tấm pin năng lượng mặt trời của nó.
Philae hạ cánh xuống sao chổi hôm 12/11 sau khi tách khỏi tàu vũ trụ
Rosetta. Đây là lần đầu tiên ngành khoa học vũ trụ thế giới đạt được
thành tựu này. Tuy nhiên, các kỹ sư cho rằng với vị trí hiện tại, Philae
chỉ đủ năng lượng để duy trì hoạt động qua hôm nay.
Mối quan tâm lớn nhất hiện giờ là liệu Philae có lấy được mẫu vật từ bề mặt sao chổi bằng khoan của nó hay không. Nguồn năng lượng đang cạn dần đã khiến đội điều khiển phải triển khai khoan vào hôm qua.
Mô men xoắn của công cụ này có nguy cơ gây mất ổn định cho robot. Tuy
nhiên, theo liên lạc mới nhất thì Philae dường không gặp phải sự cố nào
lớn trong quá trình khoan và công cụ khoan đang truyền dữ liệu khoa học
về trái đất.
Các kỹ sư đang nỗ lực cải thiện tình trạng năng lượng cho Philae bằng
cách truyền lệnh để thay đổi cấu hình thân của nó. Thân chính của nó
đang được nâng cao và xoay 35 độ để tối đa hóa khả năng tiếp nhận ánh
sáng mặt trời cho các tấm pin.
Thậm chí nếu robot ngừng liên lạc vào cuối tuần này, các nhà nghiên cứu
cho hay họ vẫn rất hài lòng với lượng dữ liệu đã thu thập được để tìm
hiểu thêm về nguồn gốc của Hệ Mặt trời. Khoảng 80% mục tiêu cơ bản đã
đạt được trước khi Philae thực hiện nhiệm vụ khoan bề mặt sao chổi.
Anh
No comments:
Post a Comment